Op 18 januari 2017 treedt een nieuwe Europese Verordening in werking. Deze maakt het mogelijk om in de gehele EU (met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk en Denemarken) beslag te leggen op bankrekeningen van niet-betalende debiteuren. Het is afwachten hoe dit Europese bankbeslag in de praktijk zal uitwerken, maar in elk geval betekent het een extra incasso-instrument voor internationaal opererende ondernemingen.
Conservatoir beslag
Internationaal gezien is het Nederlandse beslagrecht tamelijk “crediteursvriendelijk”. Het is in Nederland namelijk relatief eenvoudig om conservatoir beslag te leggen op vrijwel alle soorten vermogensbestanddelen van een debiteur. Met “conservatoir” wordt bedoeld: in de fase voordat er een gerechtelijke procedure is gevoerd en er een vonnis ligt. Nederland verschilt hierin van andere Europese landen waar conservatoir beslag leggen vaak lastiger of zelfs onmogelijk is.
Internationaal gezien is het Nederlandse beslagrecht tamelijk “crediteursvriendelijk”. Het is in Nederland namelijk relatief eenvoudig om conservatoir beslag te leggen op vrijwel alle soorten vermogensbestanddelen van een debiteur. Met “conservatoir” wordt bedoeld: in de fase voordat er een gerechtelijke procedure is gevoerd en er een vonnis ligt. Nederland verschilt hierin van andere Europese landen waar conservatoir beslag leggen vaak lastiger of zelfs onmogelijk is.
Voor beslag op bankrekeningen komt daar nu verandering in. Met de nieuwe regeling kan in internationale zaken conservatoir beslag worden gelegd op alle Europese bankrekeningen. Verlof van een rechter is wel vereist. De rechter moet binnen tien werkdagen op een verzoek hiertoe beslissen. De debiteur wordt niet gehoord.
Ruimte voor interpretatie
Bij het beoordelen van het verzoek moet de rechter toetsen of “er dringend behoefte bestaat aan een bewarende maatregel in de vorm van een bevel tot conservatoir beslag, gelet op het reële risico dat, zonder een dergelijke maatregel, de latere inning van de vordering van de schuldeiser jegens de schuldenaar onmogelijk wordt gemaakt of wordt bemoeilijkt”. Deze toets laat nogal wat ruimte voor interpretatie. Dat betekent dat het afwachten is hoe hier in de praktijk mee omgegaan zal worden. De kans is bovendien groot dat verschillen ontstaan in de benadering tussen de verschillende EU-lidstaten. Uiteindelijk zal het Europese Hof van Justitie duidelijkheid moeten scheppen, maar dat kan nog wel enkele jaren duren.
Bij het beoordelen van het verzoek moet de rechter toetsen of “er dringend behoefte bestaat aan een bewarende maatregel in de vorm van een bevel tot conservatoir beslag, gelet op het reële risico dat, zonder een dergelijke maatregel, de latere inning van de vordering van de schuldeiser jegens de schuldenaar onmogelijk wordt gemaakt of wordt bemoeilijkt”. Deze toets laat nogal wat ruimte voor interpretatie. Dat betekent dat het afwachten is hoe hier in de praktijk mee omgegaan zal worden. De kans is bovendien groot dat verschillen ontstaan in de benadering tussen de verschillende EU-lidstaten. Uiteindelijk zal het Europese Hof van Justitie duidelijkheid moeten scheppen, maar dat kan nog wel enkele jaren duren.
Het proces
Indien de rechter het bankbeslag toe staat dan geeft hij een ‘bevel’ dat door de autoriteiten van het land waar de bank gevestigd is ten uitvoer kan worden gelegd. Met het leggen van beslag wordt de bankrekening van de debiteur geblokkeerd tot een bedrag ter hoogte van de vordering van de crediteur.
Indien de rechter het bankbeslag toe staat dan geeft hij een ‘bevel’ dat door de autoriteiten van het land waar de bank gevestigd is ten uitvoer kan worden gelegd. Met het leggen van beslag wordt de bankrekening van de debiteur geblokkeerd tot een bedrag ter hoogte van de vordering van de crediteur.
Buiten de conservatoire fase biedt de verordening ook interessante mogelijkheden voor de executoriale fase. Dit is de fase nadat een vonnis tegen de debiteur is verkregen. Zo zijn banken verplicht om – onder bepaalde voorwaarden – informatie te verstrekken over bankrekeningen die door de debiteur worden aangehouden.
Al met al betekent de inwerkingtreding van deze verordening weer een interessante toevoeging aan het scala van Europese regelingen op procesrechtelijk gebied. Het is afwachten hoe de regeling in de praktijk uitwerkt, maar het betekent hoe dan ook een versterking van positie de crediteur ten opzichte van zijn Europese debiteuren.
